Opleidingen en Rangen bij de brandweer

Hoofdpagina

Nieuwe rangen stelsel

                                                                                    Raad akkoord met leidraad conversie rangen

In navolging op het Besluit personeel veiligheidsregio’s wordt brandweerpersoneel voortaan aangesteld in een functie en niet meer in een rang. Ook wordt het aantal rangen teruggebracht van vijftien naar zeven: brandwacht, hoofdbrandwacht, brandmeester, hoofdbrandmeester, commandeur, adjunct-hoofdcommandeur en hoofdcommandeur. De RRC ging vrijdag akkoord met de leidraad conversie rangen, dat gebruikt kan worden bij het aanstellen van medewerkers in één van de functies en het bepalen van de bijbehorende rang. ‘De functies die in het Besluit zijn genoemd, zijn geen functies in rechtspositionele zin. Het zijn in feite takenpakketten. Gemeenten maken lokaal hun eigen functiebeschrijvingen voor brandweerpersoneel’, aldus Paul Joosten namens de Raad van Regionaal Commandanten.

Dit blijft nog steeds zo na 1 oktober 2010. Deze lokale functiebeschrijvingen kunnen takenpakketten bevatten die ook genoemd zijn in het Besluit. Het verschilt per gemeente of brandweerpersoneel is aangesteld in een rang of in een functie. Joosten: ‘Voor de korpsen waar het personeel al is aangesteld in een functie, verandert er niets aan de aanstelling. Wel moet door de werkgever bekeken worden of de lokale functiebeschrijving aansluit op het takenpakket. Voor het brandweerpersoneel dat nu nog is aangesteld in een rang gaat er wel wat veranderen: hun aanstelling moet gewijzigd worden in een functiegerichte aanstelling.’

In het nieuwe stelstel kunnen rangen toegekend worden aan repressieve en beheersmatige functies of een combinatie daarvan. Daarin is te zien welke rang bij welke functie hoort. Voor repressieve functies geldt dat de bijbehorende rang automatisch wordt toegekend. Joosten: ‘Het stelsel is ook toegankelijk gemaakt voor functionarissen met alleen een beheersmatige brandweerfunctie. Deze specialisten vertegenwoordigen immers vaak de brandweer naar buiten toe, terwijl repressief personeel bij optreden onder operationele omstandigheden meestal uitrukkleding draagt. Basisafspraak moet echter zijn dat een functionaris voor het verkrijgen van een rang zal moeten voldoen aan alle functie-eisen zoals opgenomen in het besluit. Een functionaris krijgt in dat geval dus die rang waarvoor hij of zij de opleiding heeft voltooid, ook al bestaat zijn of haar daadwerkelijke aanstelling ook nog uit aanvullende functieonderdelen’.

Daar waar de beheersmatige functie geen relatie heeft met de kwalificatie-eisen zoals die in het besluit zijn opgenomen (bijvoorbeeld administratieve of secretariële functies) kan, indien gewenst, de betreffende functionaris geüniformeerd worden. Deze functionarissen dragen dan het algemene epaulet met het brandweerlogo erop. Deze algemene epaulet kan ook gedragen worden door de aspiranten die nog geen rang hebben en in opleiding zijn. Joosten: ‘Het is aan de commandant een keuze te maken in hoeverre voor beheersmatige functies het dragen van een uniform verplicht is.’ 

In het nieuwe stelsel zijn de rangen dus losgekoppeld van de vergoeding. De vergoeding is gebaseerd op de functie zoals die door de werkgever is beschreven en gewaardeerd. Joosten: ‘Het behalen van het diploma is niet meer leidend voor het verkrijgen van de rang, maar aanstelling in de functie is bepalend. Voor de vrijwilligers zijn – in tegenstelling tot het beroepspersoneel - wel landelijke cao-afspraken gemaakt voor de vergoedingen.’

Operationele functies

De rang wordt toegekend op basis van de operationele functie. In het besluit is voor een aantal functies en specialisaties de keuze uit de rang brandwacht of hoofdbrandwacht. Dit betreft de functie manschap A met de specialisaties chauffeur, voertuigbediener, gaspakdrager, brandweerduiker en verkenner gevaarlijke stoffen. De keuze uit de twee rangen is bedoeld om lokaal maatwerk te kunnen maken. Om toch landelijk hierin kaders aan te brengen geldt het volgende:

  • Brandwacht: functie manschap A, chauffeur, voertuigbediener, gaspakdrager brandweerduiker, verkenner gevaarlijke stoffen.
  • Hoofdbrandwacht: manschap B, duikploegleider, langer dan 5 jaar manschap A.

Voor een groot aantal brandweerfunctionarissen zal het niet meer noodzakelijk zijn om het diploma manschap B te behalen. In manschap A zit nu alle noodzakelijke basiskennis. Ook voor het doorstromen naar de bevelvoerdersopleiding is het behalen van manschap B niet meer noodzakelijk. De rang hoofdbrandwacht kan daarom ook op basis van vijf  jaar ervaring behaald worden.

Nieuw repressief personeel dat wordt aangesteld krijgt geen rang totdat het diploma manschap A is behaald en ze in deze of vergelijkbare functie zijn aangesteld. Tot dan wordt het uniform gedragen met de epaulet met het brandweerlogo. Personeel dat nu is aangesteld in de rang van brandwacht is in het nieuwe stelsel (nog) niet gekwalificeerd om deze rang te dragen. Daarvoor moet manschap A of tenminste het oude brandwacht 1e klasse diploma worden behaald. In de meeste gevallen zal de termijn van 1 oktober 2011 daar passend voor zijn.

Diegene die nu de rang brandwacht 1 klasse dragen krijgen de nieuwe rang brandwacht. De nieuwe uitmonstering daarvan is echter gelijk aan de oude uitmonstering.

Beheersmatige functies

De rang wordt toegekend op basis van de functie zoals vastgesteld in het Besluit Personeel Veiligheidsregio’s. ‘In de korpsen zijn de functieomschrijvingen van de operationele functies redelijk met elkaar te vergelijken’, aldus Joosten. ‘Dat geldt echter niet voor de beheersmatige functies. De benaming van de functie-inhoud kent vele varianten die zijn toegesneden op de lokale behoeften. Er is wat dat betreft dus ook geen landelijk functieboek te maken. Bij regio's die geregionaliseerd zijn, gebeurt dat op termijn natuurlijk wel, op regionale schaal.’

De beheersmatige functies in het besluit zijn dus vooral voorbeeldfuncties. De functies die zijn opgenomen zijn functies waarvoor een brandweeropleiding vereist is. Deze komen in aanmerking voor een rang, net zoals dit geldt voor de operationele brandweerfuncties. Het is niet de bedoeling dat de landelijke benaming en functie-inhoud één op één overgenomen moet worden voor de functies in het korps of de regio. Het mag wel, maar hoeft niet als maatwerk gewenst is.

Voor het bepalen van de rang van de beheersmatige functie in het korps of de regio worden ter vergelijking de voorbeeldfuncties en de daarbij behorende kwalificatieprofielen gebruikt. De werkgever kan ten behoeve van maatwerk voor deze categorie een lagere rang toekennen.

Combinatiefuncties operationeel en beheersmatig

De hoogste rang is leidend. De werkgever kan, indien gewenst, de operationele rang leidend laten zijn. ‘Indien een functionaris die een operationele opleiding heeft gehad op dit moment uitsluitend op een beheersmatige functie is geplaatst, maar nog geen specifieke opleiding daarvoor heeft genoten, bekleedt hij de rang die behoort  bij het niveau van zijn specifieke opleiding’, aldus Joosten.

De rang hoofdcommandeur is in alle gevallen uitsluitend gereserveerd voor de regionale commandant.

De RRC heeft besloten dat  de overgang voor 1 oktober 2011 voltooid moet zijn.

Bron:www.brandweer.nl 

Download het overzicht met de oude en de nieuwe rangen

 

Rangenstelsel zoals het altijd voorheen is geweest. (of nog tot oktober 2011)

Hieronder treft u een overzicht aan van de diverse opleidingen die bij de brandweer voorkomen. Daarnaast zullen de aanduidingen op de helmen worden toegelicht, zoals deze zijn geadviseerd door de directie Brandweer van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

Iedere brandweermedewerker, zowel de beroepskracht als de vrijwilliger bij gemeente of bedrijf, moet over dezelfde kennis en vaardigheden beschikken.

                                                                                    Modulaire opleiding

De brandweeropleidingen zijn opgezet via de modulaire structuur. De opleidingsniveaus zijn gekoppeld aan rangen. Je moet eerst het diploma halen voordat je in het korps in een bepaalde rang kunt worden aangesteld. Zo word je pas in de rang van brandwacht aangesteld als je het diploma brandwacht hebt behaald. Als je het diploma brandwacht hebt kun je verder gaan studeren voor brandwacht eerste klasse. En zo kun je steeds verder klimmen op de opleidingsladder. Het hangt af van je eigen interesse, vooropleiding, inzet en samenwerking van het korps tot welk niveau je zult doorstromen. Het opleidingspakket voor elk opleidingsniveau is verdeeld in een aantal modulen: verplichte modulen en keuze modulen. Beide soorten modulen worden met een rijksexamen afgesloten. De verplichte modulen bevatten de leerstof die noodzakelijk is om op de betreffende niveaus de algemene inzetbaarheid van de brandweerman/ vrouw te kunnen garanderen. De keuze modulen bieden de mogelijkheid een bepaalde specialisatie op één of meer opleidingsniveaus op te bouwen. De meeste opleidingen zin deeltijdopleidingen.

PS: Door met de muis op de rang te gaan staan, wordt de benaming getoond.

Rang

Omschrijving

Brandwacht
Brandwacht 1e klasse
Hoofdbrandwacht

Brandwachtopleidingen

De laagst uitvoerende functie is de functie van brandwacht. Aangezien een brandwacht algemeen inzetbaar moet zijn, kent deze opleiding nog geen specialismen en geen keuzemodulen. Deze eerste opleiding bestaat uit een drietal verplichte modulen: Persoonlijke bescherming, Repressie en Levensreddende handelingen. De vaardigheids- en theorielessen zijn vooral gericht op het aanleren van de praktische vaardigheden. De theorie is daarbij geen doel, maar een middel. De praktijk blijft in het brandweervak altijd het belangrijkst.

Vrijwel iedere functionaris die het diploma brandwacht heeft gehaald en in het korps voldoende oefeningen heeft bijgewoond, kan deelnemen aan de vervolgopleiding tot brandwacht eerste klasse. Dit programma kan worden uitgebreid met een eerste specialisatie voor bijvoorbeeld de functies pompbediener, gaspakdrager of hulpverlener.

Na de opleiding tot brandwacht eerste klasse is het voor veel brandweerfunctionarissen mogelijk om de opleiding tot hoofdbrandwacht te volgen. Van een hoofdbrandwacht wordt een grotere inbreng in het korps verwacht. Daarom zijn de modulen Organisatie en leiding geven en Repressie verplicht. Daarnaast bestaan keuzemogelijkheden voor bijvoorbeeld Preventiefunctionaris, Verkenner gevaarlijke stoffen en andere, nog meer specifieke modulen. Voor de functie op het niveau brandwacht moet je minimaal LBO (VBO) hebben.

Onderbrandmeester
Brandmeester

Onderofficiersopleidingen

De onderofficier is onderbrandmeester of brandmeester en behoort tot het midden kader. De onderbrandmeesteropleiding vraagt veel tijd. Veel theorie moet je door zelfstudie verwerven. De onderbrandmeester is bevelvoerder van een bluseenheid. De opleiding bestaat weer uit een aantal verplichte modulen: Verbranding en blussing, Organisatie, gevaarlijke stoffen, repressie en Sociale vaardigheden en een aantal keuzemodulen en een aantal keuzemodulen zoals Materieel en Vliegtuigbrandbestreiding. Verder kun je een aparte opleiding tot instructeur volgen.

Een rang hoger is die van brandmeester: een bevelvoerder over maximaal twee bluseenheden die zich bijvoorbeeld verder heeft gespecialiseerd op het gebied van repressie, preventie of technische dienst. De brandmeesteropleiding biedt de mogelijkheid door te stromen naar de officiersopleidingen.

Adjunct-hoofdbrandmeester
Adjunct-hoofdbrandmeester 1e klasse

Officiersopleidingen (Adjunct-hoofdbrandmeester)

De laagste officiersrang is adjunct-hoofdbrandmeester. Een adjunct-hoofdbrandmeester kan brandweercommandant zijn in een gemeente tot 14.000 inwoners. De opleiding tot adjunct-hoofdbrandmeester bestaat uit de verplichte modulen repressie, Organisatie en Operationeel management. Daarnaast moet één keuzemodule, bijvoorbeeld Logistiek/Technische dienst of preventie worden gevolgd. De adjunct-hoofdbrandmeesteropleiding kent zowel een deeltijd- als een voltijdsuitvoering. Om tot de voltijdsopleiding tot beroepsbrandweerofficier te worden toegelaten, heb je minstens een HBO-diploma nodig. Via een uitgebreide procedure worden jaarlijks vijftien, maximaal vierentwintig kandidaten met een HBO- of universitaire opleiding geselecteerd om eerst de voltijds-dagopleiding tot adjunct-hoofdbrandmeester te volgen. Deze duurt dertien maanden en is de eerste fase in de opleiding tot hoofdbrandmeester.

 

Hoofdbrandmeester
Hoofdbrandmeester 1e klasse

Officiersopleidingen (Hoofdbrandmeester)

Voor een commandant in een gemeente met maximaal 40.000 inwoners of de plaatsvervangend commandant in een gemeente met maximaal 60.000 inwoners is het diploma hoofdbrandmeester vereist. De opleiding kent de verplichte modulen Repressie en Management/ beleidskunde. Daarnaast moeten ook twee keuzemodulen, bijvoorbeeld Proactie/Preventie/ preparatie I,Proactie/Preventie/ preparatie II, Opleidings- en oefenbeleid of Informatie- en communicatietechnologie worden gevolgd. De moeilijkheidsgraad ligt op het niveau van een hogere beroepsopleiding. Voor het kunnen behalen van het diploma is een HBO/VWO-diploma vereist. Als hoofdbrandmeester ben je geschikt voor een groot aantal functies.

CommandeurCommandeur 1e klasseAdjunct-hoofdcommandeurAdjunct-hoofdcommandeur 1e klasseHoofdcommandeurHoofdcommandeur 1e klasse

Officiersopleidingen (Commandeur)

Van de commandant in grotere gemeenten (boven de 40.000 inwoners) wordt de rang van commandeur gevraagd. Ook van de functionarissen die overwegend beleidsmatig werken en van regionale commandanten wordt dat niveau geëist. De commandeursopleiding is onderdeel van de tweejarige masters-opleiding 'Master of Fire and Crisis management' die het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (Nibra) organiseert in samenwerking met de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) en De Utrechtse School (DUS).

 

Opleidingsplaats

De opleidingen voor manschappen en onderofficieren worden per brandweerregio geregeld. Iedere regio heeft een eigen opleidingsinstituut of werkt met een aantal regio's samen. De opleidingen waar veel belangstelling voor is, zoals bijvoorbeeld brandwacht, brandwacht eerste klasse en hoofdbrandwacht, worden door de regionale opleidingsinstituten verzorgd. De officiersopleidingen worden interregionaal georganiseerd, onder verantwoordelijkheid van het Nederlands Instituut voor Brandweer en rampenbestrijding (Nibra).

Helmaanduidingen

De directie Brandweer van het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een advies uitgebracht t.a.v. het aanbrengen van rode banden op helmen van leidinggevend personeel. Dit om de leidinggevenden in het veld duidelijk herkenbaar te laten zijn.

Functie
(dagelijks)

Functie bij
grootschalig optreden

Aanduiding

Bevelvoerder

Groeps-commandant

1 smalle band

Officier van dienst (OVD)

Pelotons-commandant

2 smalle banden

Hoofd-officier

Compagnies-commandant

3 smalle banden

Commandant

Commandant rampterrein
c.q. sectorcommandant

1 brede band

Regionaal commandant

Regionaal commandant

1 smalle band +
1 brede band

De banden worden in reflecterend rood aangebracht op witte helmen.
De smalle band is 10 mm breed, de brede band 30 mm, de onderlinge afstand bedraagt 5 mm.